Η σημασία των δεξιοτήτων γραφής είναι αδιαμφισβήτητη, ιδίως όταν πρόκειται για χειρόγραφα κείμενα. Μια ανεπαρκώς ανεπτυγμένη γραφική δεξιότητα μπορεί να οδηγήσει σε πρόχειρο και δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα, προκαλώντας δυσκολίες σε εργασίες όπως η τήρηση σημειώσεων, η συγγραφή επιστολών και η αφή μηνυμάτων, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν χειρωνακτική εργασία που διαφέρει από την πληκτρολόγηση σε ηλεκτρονικές συσκευές. Παρά την αυξανόμενη επικράτηση της ψηφιακής επικοινωνίας, τα σενάρια του πραγματικού κόσμου εξακολουθούν να καθιστούν αναγκαία την τελειοποίηση των δεξιοτήτων γραφής με το χέρι, όπως φαίνεται σε δραστηριότητες όπως η υπογραφή καρτών, η αφή σημείων ή η καταγραφή σημαντικών πληροφοριών σε χαρτί.
Η ανάγνωση χειρόγραφων κειμένων είναι επίσης μια κρίσιμη πτυχή της γλωσσικής ανάπτυξης, ιδίως για τα παιδιά των οποίων τα μεγαλύτερα μέλη της οικογένειας μπορεί να προτιμούν τη χειρόγραφη επικοινωνία. Αν και οι διάφορες γραμματοσειρές στις ανακοινώσεις και τις διαφημίσεις μιμούνται μερικές φορές το χειρόγραφο, είναι σημαντικό για τους μαθητές να ασχολούνται με πραγματικό χειρόγραφο κείμενο. Τίθεται το ερώτημα: είναι απαραίτητο να αφιερώνεται τακτικός χρόνος για την εξάσκηση στη γραφή ή αρκεί μια επίδειξη της γραφής γραμμάτων;
Κατά τη διερεύνηση των πλεονεκτημάτων της χειρόγραφης γραφής στην εκμάθηση της δεύτερης γλώσσας, εμφανίζονται πειστικά πλεονεκτήματα. Η χειρόγραφη γραφή, σε σύγκριση με τη μη κινητική εξάσκηση, επιταχύνει την απόκτηση δεξιοτήτων και επιδεικνύει ευρύτερη εφαρμογή σε άγνωστες εργασίες. Διαπιστώνεται ότι η βραχυπρόθεσμη εξάσκηση στη γραφή αυξάνει την εστίαση στο σχηματισμό λέξεων, ιδιαίτερα ευεργετική για την ανάπτυξη της ορθογραφικής επάρκειας – μιας κρίσιμης δεξιότητας για την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Η σημασία της ορθογραφικής επάρκειας υπογραμμίζεται περαιτέρω από τον εξαρτώμενο από τη γλώσσα χαρακτήρα της, με τη λογογραφική δομή γλωσσών όπως η κινεζική να παρουσιάζει ιδιαίτερες προκλήσεις λόγω των χαρακτήρων που αποτελούνται από ρίζες και στίχους.
Ποιες είναι όμως οι ιδιαιτερότητες της λειτουργίας του εγκεφάλου σε μια τέτοια περίπτωση; Η κίνηση των χεριών διευκολύνει τους νευρικούς συσχετισμούς μεταξύ της πρώιμης αναγνώρισης λέξεων και της μετέπειτα κατανόησης. Η ενσώματη νόηση είναι σημαντική, υποστηρίζει την επίδραση των χειρωνακτικών αισθητικοκινητικών δεξιοτήτων, μεταξύ των οποίων και η γραφή με το χέρι, στην απόκτηση γνώσεων για τις λέξεις. Σε ένα τέτοιο σημείο η γραφή με το χέρι παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκμάθηση της γλώσσας, επηρεάζοντας την οπτική αναγνώριση των γραμμάτων και των χαρακτήρων, ενώ η πρώιμη επεξεργασία των οπτικών μορφών των λέξεων συνδέεται στενά με την αλληλεπίδραση των ακουστικών και κινητικών περιοχών του εγκεφάλου, προωθώντας την ολοκλήρωση και διευκολύνοντας τη μάθηση.
Η κίνηση των χεριών, που καθοδηγείται από το κινητικό σύστημα, εισάγει μεταβλητότητα που ενισχύει τη συμπεριφορική απόδοση και συνδέει διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου, όπως η σύνδεση κινητικών και ακουστικών περιοχών για καλύτερη λειτουργία. Η γραφή του χεριού, μέσω της επίδρασής της στην προσοχή, στα συστατικά του εγκεφαλικού επεισοδίου και στην ορθογραφική αναγνώριση, συμβάλλει σημαντικά στην απόκτηση της ανάγνωσης.
Αν και η σημασία του γραφικού χαρακτήρα για την αναγνώριση χαρακτήρων και την εκμάθηση γλωσσών είναι προφανής, οι επιστημονικές και παιδαγωγικές παρατηρήσεις δεν έχουν ακόμη παράσχει βεβαιότητα. Οι μελέτες δεν έχουν εξετάσει διεξοδικά τις διαφορές μεταξύ της γραφής με το χέρι και άλλων τύπων κινήσεων του χεριού. Καθώς αναγνωρίζουμε τη χρονοβόρα φύση της εξάσκησης του χειρόγραφου, ειδικά για τους μαθητές δεύτερης γλώσσας, μας ωθεί σε μια επανεκτίμηση του ρόλου της στην κατάκτηση της γλώσσας. Αν και ο χειρόγραφος γραπτός χαρακτήρας ήταν παραδοσιακά ευεργετικός για την ανάγνωση μεταξύ των μαθητών της μητρικής γλώσσας, υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση της ανισορροπίας στην είσοδο και την έξοδο για τους αρχάριους της δεύτερης γλώσσας.
Για να διατηρηθεί η δέσμευση των μαθητών και να ικανοποιηθούν οι ανάγκες επικοινωνίας στον πραγματικό κόσμο, είναι λογικό να μειωθεί η εξάσκηση της γραφής για τους μαθητές των χαμηλότερων επιπέδων. Αντ’ αυτού, η έμφαση που δίνεται στην πρόσθετη εκπαίδευση κατάκτησης λέξεων μπορεί ενδεχομένως να βελτιώσει τη βραχυπρόθεσμη αναγνώριση λέξεων. Η φυσική πράξη της γραφής με το χέρι ωφελεί τους μαθητές των πρώτων τάξεων του γραμματισμού, επειδή η κινητική δράση συμβάλλει στη μεγαλύτερη αναγνώριση και απομνημόνευση των γραμμάτων. Εάν αυτή η δραστηριότητα απουσιάζει από τη δεύτερη γλώσσα, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην εκπαίδευση της οπτικής αντίληψης των γραμμάτων και των λέξεων.
Ας προσέξουμε όμως ότι η οργάνωση των δεξιοτήτων γραφής ενός παιδιού είναι ζωτικής σημασίας σε όλα τα σενάρια. Για να απελευθερωθούν οι γνωστικές απαιτήσεις που απαιτούνται για την καταγραφή, οι δεξιότητες γραφής ή πληκτρολόγησης πρέπει να αυτοματοποιηθούν.
Στη γλωσσική εκπαίδευση, η εξεύρεση ισορροπίας μεταξύ της έμφασης στη γραφή και άλλων γλωσσικών δεξιοτήτων είναι ζωτικής σημασίας. Αυτό διασφαλίζει μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική προσέγγιση, ένα βασικό μέλημα τόσο για τους γονείς όσο και για τους εκπαιδευτικούς.
Θεωρώντας τη γραφή ως θεμελιώδη χειρωνακτική δεξιότητα, ο ρόλος της στη διαμόρφωση της γνώσης των μαθητών για τις λέξεις είναι αναμφισβήτητος. Επηρεάζει άμεσα τη γνωστική και γλωσσική ανάπτυξη. Η γλωσσική επεξεργασία επηρεάζεται σημαντικά από τις αισθητικοκινητικές αλληλεπιδράσεις και τις αντιληπτικές εμπειρίες στο φυσικό περιβάλλον.
Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει λόγος να διατίθεται ένα σημαντικό μέρος των γλωσσικών μαθημάτων αποκλειστικά για την εξάσκηση της γραφής. Αντίθετα, μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση που ενσωματώνει διάφορες γλωσσικές δεξιότητες μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική στην προώθηση της συνολικής γλωσσικής ανάπτυξης.
